ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ και ΜΗΧΑΝΙΚΗ

Η Φυσικοθεραπεία ασχολείται με την κίνηση, βοηθώντας τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά και αποδοτικά το σώμα τους. Ο Φυσικοθεραπευτής έχει ως σκοπό την αποκατάσταση μιας μειωμένης λειτουργικής ικανότητας του ασθενούς. Το βασικό “εργαλείο” στην αποκατάσταση είναι η κίνηση.

Αν θέλουμε να αντιληφθούμε την ανθρώπινη κίνηση θα πρέπει να γνωρίσουμε και να κατανοήσουμε τους νόμους της Μηχανικής. Η γνώση των αρχών της Μηχανικής από τον Φυσικοθεραπευτή αποτελεί τον οδηγό, για τον προγραμματισμό των θεραπευτικών προγραμμάτων.

Για να γίνει κατανοητή όμως η παρέκκλιση από το φυσιολογικό, είναι απαραίτητη η γνώση της φυσιολογικής κίνησης. Η Κινησιολογία και κατ’ επέκταση η  κινησιοθεραπεία αποτελεί μια από τις σημαντικότερες περιοχές ενδιαφέροντος των Φυσικοθεραπευτών.

Παρακολουθώντας το μυϊκό σύστημα, βλέπουμε πως οι μυς διαφέρουν ως προς την τοποθέτηση των μυϊκών τους ινών. Αυτή η κατασκευή τους είναι καθοριστική, όχι μόνο για τη δύναμη του μυός, αλλά και για την απόσταση που μπορεί το οστό να διανύσει, όταν ο μυς βραχύνεται ή επιμηκύνεται.

Η δράση ενός μυ, επηρεάζεται και από τις προσφύσεις του, δηλαδή το σταθερό ή όχι σημείο, για την εκτέλεση μιας κίνησης, όπως επίσης από τη γωνία έλξης του, που καθορίζει με τη σειρά της τις στροφικές και σταθεροποιητικές ροπές. Ο σκοπός του Φυσικοθεραπευτή στην αποκατάσταση, είναι η ισορροπία όλων των δυνάμεων που χρειάζεται το άτομο, για να επιτύχει αυτό που πρέπει και χρειάζεται κάθε φορά (κίνηση, ισορροπία, μεταφορά βάρους, βάδιση).

Όταν δύο ή περισσότεροι μυς, ενεργούν πάνω σε ένα οστό, παράγουν κάποιο έργο. Το έργο αυτό είναι ανάλογο της δύναμης, που αναπτύσσεται από κάθε μυ ξεχωριστά. Η κατεύθυνση της κίνησης θα εξαρτηθεί από την ποσοστιαία συμμετοχή του κάθε μυ ξεχωριστά, από το είδος της άρθρωσης, καθώς και από τους άλλους βοηθητικούς μυς που θα σταθεροποιήσουν το οστό για να κινηθεί.

Η διαταραχή της φυσιολογικής λειτουργίας μιας άρθρωσης επηρεάζει δραστικά την ποιότητα της κίνησης. Επομένως, απαιτείται γνώση, όχι μόνο των αιτίων που προκάλεσαν τη συγκεκριμένη διαταραχή, αλλά και γνώση των μυών που θα ενεργήσουν, των πλεονεκτημάτων τους - σε σχέση με τη γωνία έλξης τους - του μήκους τους, της επιτάχυνσης που δοθεί για να κινηθεί το μέλος, της οποιασδήποτε τριβής στην άρθρωση και στην επιφάνεια που το μέλος θα κινηθεί (Γώγος, 2000).

Στην αποκατάσταση θα πρέπει να γνωρίζουμε με ακρίβεια, όχι μόνο το ποσό της δύναμης που θα χρειασθεί για να κινηθεί ένα μέλος, αλλά και τους περιοριστικούς παράγοντες, που αναφέρονται σε βραχύνσεις μυών, αρθρικού θύλακα και  συνδέσμων (Arnheim & Prentice, 1993).

Η βοήθεια της βακτηρίας (πατερίτσας) στον ασθενή, τα τεχνητά μέλη και οι διάφοροι κηδεμόνες προϋποθέτουν σαφή γνώση των μηχανικών αρχών που διέπουν τη λειτουργία τους, σε σχέση με το μυοσκελετικό σύστημα, που παράγει έργο (Γώγος, 2011). 
Εν κατακλείδι, για τη  Φυσικοθεραπεία, ως επιστήμη της αποκατάστασης, θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ, η κατανόηση της ανθρώπινης κίνησης, η γνώση των νόμων που διέπουν την κίνηση των υλικών σωμάτων και η γνώση του αποτελέσματος της κίνησης στο ανθρώπινο σώμα. Ενισχυμένη με αυτή τη γνώση συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, προάγοντας την αυτοεξυπηρέτηση και αυτονομία τους, βελτιώνοντας την ικανότητα μετακίνησής τους με περισσότερη ασφάλεια και αυξάνοντας την  κοινωνικότητά τους.

Βιβλιογραφικές Αναφορές:

• Arnheim, D. D., & Prentice, W. E. (1993). Principles of athletic training. St. Louis: Mosby.
• Γώγος, Χ. (2000). Φυσική Δραστηριότητα και Μηχανικοί Παράγοντες στην Αποκατάσταση της      Οστεοπόρωσης. Νοσηλευτική, 39(2) : 195-199
• Γώγος, Χ. (2011). Φροντίδα Γηριατρικών Ασθενών με Κατάγματα του Ισχίου από    Οστεοπόρωση». Επιθεώρηση Υγείας, 22 (128): 37-41.