Κύφωση (Kyphosis)

Ιστορικό της νόσου

• Πρώτος ο Ιπποκράτης (460 – 375 π.Χ.) χρησιμοποίησε τον όρο «κύφωσις», για να περιγράψει τις στρεβλώσεις των κυρτωμάτων της ΣΣ
• Ο Παύλος ο Αιγινίτης (7ος αι. μ.Χ) ασχολήθηκε συστηματικά με την κύφωση και σκολίωση της ΣΣ χρησιμοποιώντας ξύλινους νάρθηκες
• το 1741, ο Nicolas Andry επισήμανε το ρόλο της κακής στάσης στις παραμορφώσεις της ΣΣ
• το 1772, ο Levacher Τ. δημοσιεύει τα σχέδια ενός κηδεμόνα για συνεχή έλξη σε περιπατητικούς ασθενείς
• το 1920, ο Scheuermann H. περιέγραψε τα κλινικά ευρήματα της οντότητας αυτής
• το 1964, ο Sorensen όρισε τα ακτινολογικά ευρήματα αυτής της κατάστασης 

Αιτιολογία

Νεανική – εφηβική κύφωση:

• Ορθοστατική (λειτουργικής φύσεως)
• Νόσος του Scheuermann (οστεοχόνδρωση σπονδυλικής στήλης), ιδιοπαθούς αιτιολογίας

Συγγενής (δυσπλασία ΣΣ κατά την εμβρυακή ανάπτυξη)

Ενήλικες

Εμφανίζεται στα πλάισια νόσων όπως:

• Οστεοπόρωση (Hyperkyphosis)
• Λοιμώξεις
• Εκφυλιστικές αλλοιώσεις
• Φλεγμονώδεις παθήσεις
• Νευρολογικές νόσοι

 Στοιχεία ανατομικής (θωρακική μοίρα σπονδυλικής στήλης)

ΘΜΣΣ:

Αποτελείται από 12 σπονδύλους που φέρουν αρθρικά ημιγλήνια για τη διάρθρωσή τους με τις πλευρές. Οι ακανθώδεις αποφύσεις είναι επιμήκεις με επικλινή φορά προς τα κάτω. Οι εγκάρσιες είναι µακριές, παχιές, διευθύνονται προς τα πίσω και εµφανίζουν αρθρικές αποφύσεις για την άρθρωση µε τις πλευρές.  

Σύνδεσμοι:

Πρόσθιος/οπίσθιος επιμήκης, επακάνθιος, ωχρός, μεσακάνθιοι, μεσεγκάρσιοι

Μύες που ενεργούν στη ΘΜΣΣ:

Ορθός κοιλιακός, έσω/έξω λοξός, διάφραγμα, μεσεγκάρσιοι, μεσακάνθιοι, ιερονωτιαίο & εγκαρσιοακανθώδες σύστημα, λαγονοψοϊτης, πλατύς ραχιαίος, ανελκτήρες των πλευρών, τραπεζοειδής, ρομβοειδής, οπίσθιος άνω/κάτω οδοντωτός

Παρατηρούμενες παθολογικές αλλαγές

Αναλόγως της βλάβης παρατηρείται:

• Φλοιώδης εξασθένιση των σπονδυλικών σωμάτων
• Σφηνοειδής παραμόρφωση σπονδυλικών σωμάτων
• Αύξηση του θωρακικού κυρτώματος (>35o)
• Αυξημένη φόρτιση στους σπονδύλους
• Οζίδια του Schmorl's στην πρόσθια επιφάνεια των σπονδυλικών σωμάτων
• Λέπτυνση του μεσοσπονδυλίου διαστήματος
• Μείωση της ικανότητας αερισμού των πνευμόνων

 Εξέλιξη της νόσου

Η εξέλιξη παρουσιάζει ποικιλία όπως:

• Καλοήθης εξέλιξη σε μεγάλο ποσοστό
• Ελάττωση του πόνου μετά την εφηβεία
• Φτωχότερη πρόγνωση αν κατά την σκελετική ωρίμανση παρουσιάζεται κύρτωση > 70^ο
• Σωματική παραμόρφωση
• Λειτουργικοί περιορισμοί (ιδίως σε θωρακο-οσφυική κύφωση)
• Αναπνευστική δυσχέρεια
• Νευρολογικά προβλήματα

 Συμπτωματολογία - κλινική εικόνα

• Διαλείπων πόνος
• Μυϊκός σπασμός
• Κόπωση
• Διαταραχές αναπνοής
• Απροθυμία για σωματική δραστηριότητα
• Δυσλειτουργία

Συνήθη αντικειμενικά ευρήματα:

• Κακή στάση σώματος
• Δυσκαμψία ΣΣ
• Δυσκαμψία πυέλου και ωμοπλατών
• Ευαισθησία ακανθωδών αποφύσεων στην επίκρουση
• Ανεύρεση επώδυνων σημείων στις ωμοπλάτες και αυχένα
• Δερματική μελάχρωση στην κορυφή του ύβου

Κατά τη διαδικασία της εξέτασης - αξιολόγησης λαμβάνεται υπόψη ο συσχετισμός των συμπτωμάτων με τη δραστηριότητα του ασθενούς, το ιστορικό νόσων και κακώσεων, η επαγγελματική δραστηριότητα και η ερασιτεχνική ενασχόληση. 

Η φυσική εξέταση περιλαμβάνει:

Παρατήρηση οβελιαίας ισορροπίας κεφαλής-κορμού-λεκάνης, έλεγχο του εύρους κίνησης

και ψηλάφηση της ΣΣ

Παράλληλα διενεργούνται δοκιμασίες εξέτασης όπως:

• Adam's Forward Bending Test 
• Mέτρηση της γωνίας Cobb
• Διαφοροδιάγνωση σύγκαμψης ισχίων και λόρδωσης
• Νευρολογικός έλεγχος (διαταραχές κενώσεων, ούρησης)
• Νευραγγειακός έλεγχος άνω άκρων
• Έλεγχος αναπνευστικής λειτουργίας
• Αναζήτηση καρδιακής συμμετοχής

στον παρακλινικό έλεγχο περιλαμβάνεται ο έλεγχος οστικής μάζας και ο απεικονιστικός έλεγχος

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση δύναται να είναι συντηρητική ή χειρουργική

Α. Συντηρητική αντιμετώπιση

αφορά σε εφαρμογή εξατομικευμένου προγράμματος φυσικοθεραπείας 

Ορθοστατική κύφωση:

• Ενίσχυση ραχιαίων και κοιλιακών μυών
• Εφαρμογή διατάσεων
• Αποκατάσταση οσφυο-πυελικού ρυθμού
• Ορθοστατική εκπαίδευση
• Ήπια σπονδυλική κινητοποίηση
• Αναπνευστικές ασκήσεις

Νόσος του Scheuermann:

• Εφαρμογή ορθωτικών μέσων-κηδεμόνων
• Μυική ενδυνάμωση κοιλιακών, ραχιαίων και δικεφάλου
• Διατάσεις οπισθίων μηριαίων
• Ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας
• Αναπνευστική φυσικοθεραπεία
• Βελτίωση ικανότητας εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων
• Τροποποίηση της δραστηριότητας
• Εργονομικές προσαρμογές
• Συναισθηματική υποστήριξη

Β. Χειρουργική αντιμετώπιση

Συνιστάται σε υπέρμετρη αύξηση του κυφωτικού ύβου (>70^ο), σε ύπαρξη νευρολογικών συμπτωμάτων, σε περιπτώσεις λοιμώξεων ή όγκων και σε επίμονο πόνο που δεν ανταποκρίνεται στη συντηρητική θεραπεία

Ακολουθεί πρόγραμμα φυσικοθεραπείας που ποικίλει ανά ασθενή

Βιβλιογραφία

Ali, RM, Green, DW. & Patel, TC. (1999). Scheuermann’s kyphosis. Current Opinion in Pediatrics; 11(1):70-75

Anson BJ, Mc Vay CB. (1971). Surgical anatomy, Vol. 2, 5^th edition, W.B. Saunders Company, USA

Barker KL, et al. (2014). Physiotherapy Rehabilitation for Osteoporotic Vertebral Fracture (PROVE): study protocol for a randomised controlled trial. Trials ;15:22. doi: 10.1186/1745-6215-15-22

Bennell LK et al. (2010). Effects of an exercise and manual therapy program on physical impairments, function and quality-of-life in people with osteoporotic vertebral fracture: a randomised, single-blind controlled pilot trial.  BMC Musculoskeletal Disorder; 11:36 doi:  10.1186/1471-2474-11-36

Blumenthal SL, Roach J, Herring JA. (1987). Lumbar Scheuermann's: A clinical series and classification. Spine; 12:929-932

Briggs AM, et al. (2007).Thoracic kyphosis affects spinal loads and trunk muscle force. Physical Therapy; 87:595–607

Buyse B, Meersseman W, Demedts M. (2003). Treatment of chronic respiratory failure in kyphoscoliosis: oxygen or ventilation? European Respiratory Journal; 22(3):525-528

Howard SAn. (2012). Kyphosis: Treatment and Recovery. Διαθέσιμο στο: http://www.spineuniverse.com, Ανάκτηση: 24/4/2015

Kado DM, Prenovost K, Crandall C. (2007). Narrative review: hyperkyphosis in older persons. Annals of  Internal Medicine;147(5):330-338

Katzman W. (2012). Kyphosis: Causes, Consequences and Treatments. Διαθέσιμο στο:http://www.ucsfcme.com/ Ανάκτηση: 20/2/2013

Keller TS, et al. (2003). Prediction of osteoporotic spinal deformity. Spine; 28(5): 455–62

Lowe TG (1999). Scheuermann's disease. Orthopedic Clinic of North America; 30(3):475-487

Mika A, Unnithan VB, Mika P. (2005). Differences in thoracic kyphosis and in back muscle strength in women with bone loss due to osteoporosis. Spine; 30(2):241-246

Otsuka NY, Hall JE, Mah JY. (1990). Posterior fusion for Scheuermann's kyphosis. Clinical Orthopaedic and Related Research;(251):134-139

Palazzo C, Sailhan F, Revel M. (2014). Scheuermann's disease: an update. Joint Bone Spine; 81(3):209-214

Platzer W, Kahle W, Leonhardt H. (1985). Εγχειρίδιο Ανατοµικής του Ανθρώπου. Τόµος 1, Εκδόσεις Λίτσας, Αθήνα

Pfeifer M, Begerow B, Minne HW (2004). Effects of a new spinal orthosis on posture, trunk strength, and quality of life in women with postmenopausal osteoporosis: a randomized trial. American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation; 83 (3):177–186

Scoliosis Association (UK). (2013). Scheuermann’s kyphosis. Διαθέσιμο στο: http://www.sauk.org.uk, Ανάκτηση: 25/4/2015

Spiegel DA, Dormans JP. (2011). The spine. In: Kliegman RM, et al.(eds). Nelson Textbook of Pediatrics, 19th ed. PA: Elsevier Saunders, Philadelphia

Tribus C. (2014). Scheuermann Kyphosis. Διαθέσιμο στο: http://emedicine.medscape.com, Ανάκτηση 26/4/2015

Warner WC, Sawyer JR & Kelly DM. (2011). Scoliosis and kyphosis. In: Canale ST, Beaty JH, (eds). Campbell's Operative Orthopaedics, 12th ed. PA: Elsevier Saunders, Philadelphia

Wenger RD, Frick LS. (1999). Scheuermann Kyphosis. Spine; 24(24): 2630–2639

Ζαχαράτος ΝΑ. (2008). Συγκριτική πολυπαραγοντική μελέτη των ψυχολογικών συνεπειών της ιδιοπαθόυς εφηβικής σκολίωσης και κύφωσης Scheuermann σε εφήβους που αντιμετωπίστηκαν με εφαρμογή κορμικού κηδεμόνα. PhD thesis. Πανεπιστήμιο Πατρών, Πάτρα