Τραυματισμός “δίκην μαστιγίου” (Whiplash injury).

Ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει την συνδεσμική κάκωση της ΑΜΣΣ (αυχένας) από απότομη, ξαφνική επιτάχυνση ή επιβράδυνση της ΑΜΣΣ. Το κατώτερο τμήμα της ΑΜΣΣ φέρεται προς τα άνω και μπροστά, οδηγώντας την ΑΜΣΣ σε μια θέση σχήματος S, με το ανώτερο τμήμα σε κάμψη και το κατώτερο σε έκταση.

Συνήθως εμφανίζεται ως αποτέλεσμα:

- Τροχαίων ατυχημάτων (ακινητοποιημένο όχημα που δέχεται κτύπημα στο πίσω τμήμα του

- Αθλητικών κακώσεων

- Επαγγελματικών ατυχημάτων

Παθολογικές αλλαγές που παρατηρούνται συνήθως είναι:

- Ρήξη του προσθίου επιμήκους συνδέσμου
- Ρήξη των ινών του ινώδους δακτυλίου του μδ
- Κάταγμα των υποχονδρίων πλακών ή και των πετάλων των σπονδυλικών σωμάτων
- Πρόκληση αιματώματος ή ρήξη του αρθρικού θυλάκου των αποφυσιακών αρθρώσεων
- Διάταση κρανιακών και συμπαθητικών νεύρων
- Μικροκακώσεις του αιθουσαίου συστήματος
- Οπτικές παραισθησίες
- Εξάλειψη της φυσιολογικής λόρδωσης της ΑΜΣΣ



Η εξέλιξη του τραυματισμού εξαρτάται από το βαθμό σοβαρότητας της κάκωσης

Κατάταξη (The Quebec Taskforce on Whiplash-Associated Disorders):

0: Απουσία συμπτωμάτων

Ι: Αναφερόμενος πόνος, δυσκαμψία ή ευαισθησία, απουσία άλλων σωματικών συμπτωμάτων

ΙΙ: Περιορισμός εύρους της κίνησης, δυσκαμψία και ευαισθησία στην περιοχή της ΑΜΣΣ

ΙΙΙ: Αναφερόμενη αδυναμία, αισθητηριακές διαταραχές και έκπτωση των αντανακλαστικών

ΙV: Κάταγμα ή / και εξάρθρωση

Κύριος προγνωστικός παράγοντας είναι η βαρύτητα του αρχικού πόνου.

- Ως αναφερόμενοι παράγοντες δυσμενούς πρόγνωσης αναφέρονται:
- Ο περιορισμός του εύρους κίνησης ΑΜΣΣ
- Η μη ευθύνη για το ατύχημα
- Η παρουσία κατάθλιψης
- Η τυχόν αίτηση αποζημίωσης

Μέγιστο ποσοστό βελτίωσης παρατηρείται σε μερικές εβδομάδες μετά τον τραυματισμό. Ενίοτε παρατηρείται διατήρηση αυχεναλγίας έως και 15 έτη μετά τον τραυματισμό. Ευερεθιστότητα και ψυχικές διαταραχές (καταθλιπτική συμπτωματολογία, άγχος, φοβίες, υστερία) επίσης αναφέρονται.

Συνήθη συμπτώματα:

- Έντονος πόνος στην περιοχή του αυχένα, της ωμικής ζώνης και της ινιακής περιοχής της κεφαλής
- Μυϊκός σπασμός
- Διαταραχές ύπνου
- Προβλήματα μνήμης
- Άγχος
- Αποφυγή δραστηριότητας

Κατά τον κλινικό έλεγχο ζητείται να αναφερθούν:

- Προηγούμενο ιστορικό αυτής ή άλλης παθολογίας της ΑΜΣΣ

- Προϋπάρχουσα συναισθηματική/ψυχική διαταραχή

- Συνθήκες/μηχανισμός κάκωσης

- Συνάρτηση συμπτωμάτων με τη δραστηριότητα/ανάπαυση

- Άλλες σύνοδες εκδηλώσεις

Δοκιμασίες εξέτασης:

Δοκιμασία διάτασης βραχιονίου πλέγματος

- Έλεγχος κερκιδικού σφυγμού ή/και σπονδυλικής αρτηρίας

- Δοκιμασία απαγωγής (test χαλάρωσης βραχιονίου πλέγματος)

- Τενόντια αντανακλαστικά (2κέφαλου, 3κέφαλου)

- Αξιολόγηση κινητικού ελέγχου (αυχενοκεφαλική κιναισθησία, ανεξάρτητη κίνηση άνω   άκρων, οπτικοκινητικός συντονισμός)

Προτεινόμενη θεραπεία

Α. Συντηρητική αντιμετώπιση

Φαρμακευτικά σκευάσματα

- Έγχυση κορτικοειδών και  iv χορήγηση (πρώτο 24h)

- Αναλγητικά (ανάλογα με το βαθμό και έως 3 εβδομάδες)

Εξατομικευμένο προγράμμα αποκατάστασης

- Χρήση κολάρου

- Θερμοθεραπεία

- Πρώιμη ελεγχόμενη κινητοποίηση

- Προοδευτική επάνοδος στη συνήθη δραστηριότητα

- Ασκήσεις χαλάρωσης

- Εφαρμογή kinesio tape

- Διόρθωση στάσης κατά τη δραστηριότητα και κατάκλιση

- Ισομετρικές ασκήσεις αυχενικών μυών, ενδυνάμωση ωμικής ζώνης και βραχιόνων

- Ασκήσεις διατάσεων των αυχενικών μυών

- Ασκήσεις συντονισμού και ισορροπίας

B. Χειρουργική αντιμετώπιση

Σε σπάνιες περιπτώσεις βαθμού ΙΙΙ, όπου έχει αποτύχει η συντηρητική θεραπεία και υπάρχει με επίμονη αυχενική ριζοπάθεια, συνιστάται χειρουργική απελευθέρωση

Το πρόγραμμα κινησιοθεραπείας είναι χαμηλής έντασης και μακροχρόνιας εφαρμογής για τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Andersen ET et al. (2011). The relationship between chronic whiplash-associated disorder and posttraumatic stress: attachment-anxiety may be a vulnerability factor. European Journal of Psychotraumatology ; 2: 5633 - DOI: 10.3402/ejpt.v2i0.5633

Barsnley L, Lord SM, Bogduk N. (1998). The pathophysiology of whiplash. In: Teasell RW, Shapiro A, (eds), Spine state of the art reviews. Cervical flexionextension/whiplash injuries. Hanley and Belfus, Philadelphia

Barnsley L. (2008). Neck pain. In: Mc Hoohberg et al (eds), Rheumatology, 4^th edition, Mosby

Borenstein P, Rosenfeld M, Gunnarsson R. (2010). Cognitive symptoms, cervical range of motion and pain as prognostic factors after whiplash trauma. Acta Neurologica Scandinavica;122(4):278-85. doi: 10.1111/j.1600-0404.2009.01305.x. Epub 2009 Dec 10

Crowe H. (1964). A new diagnostic sign in neck injuries. California Medicine; 100(1): 12–13

Erichsen JE. (1867). Railway and other injuries of the nervous system. Henry C. Lea, Philadelphia

Gonzalez-Iglesias JC et al. (2009). Short-term effects of cervical kinesio taping on pain and cervical range of motion in patients with acute whiplash injury: A randomized clinical trial. Journal of Orthopaedic and Sports Physical Therapy; 39(7):515-521

Hendriks et al. (2005). Prognostic factors for poor recovery in acute whiplash injury following traffic collisions. Pain; 114: 408-416

Jull G & Sterling M. (2011). Whiplash injury, Recovery a self help guide. 2nd ed. University of Queensland, Australia

Κατραμπασάς Γ. (1997). Αυχενικό Σύνδρομο, Εκδόσεις Συμεών

Meredith PJ, Ownsworth T, & Strong J. (2008). A review of the evidence linking adult attachment theory and chronic pain: Presenting a conceptual model. Clinical Psychology Review, 28: 407-429

Motor Accidents Authority. (2014). Guidelines for the management of whiplash associated disorders for health professionals, 3^rd ed. Australia

Peeters GG et al. (2001). The efficacy of conservative treatment in patients with whiplash injury: a systematic review of clinical trials. Spine; 15;26(4):64-73

Platzer W, Kahle W, Leonhardt H. (1985). Εγχειρίδιο Ανατοµικής του Ανθρώπου. Τόµος 1, Εκδόσεις Λίτσας, Αθήνα

Pobereskin LH. (2005). Whiplash following rear end collisions: a prospective cohort study. Journal of Neurology Neurosurgery and Psychiatry;76(8):1146-1151

Scholten-Peeters GG et al. (2003). Prognostic factors of whiplash-associated disorders: a systematic review of prospective cohort studies. Pain; 104(1-2): 303-322

Siegmund GP et al. (2001). Mechanical evidence of cervical facet capsule injury during whiplash: a cadaveric study using combined shear, compression, and extension loading. Spine; 26(19):2095-2101

Spitzer WO et al. (1995). Scientific monograph of the Quebec Task Force on Whiplash-Associated Disorders: redefining "whiplash" and its management. Spine; 20(8):1-73

Stewart MJ et al. (2007). Randomized controlled trial of exercise for chronic whiplash-associated disordrers. Pain; 128(1-2): 59-68